ลำโพง (Datura) vs แตรนางฟ้า (Brugmansia) : น่าปลูกทั้งคู่

           ลำโพง เป็นไม้ล้มลุก อายุประมาณ 1 - 2 ปี มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย และชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน อยู่ในวงศ์ Solanaceae เช่นเดียวกับพริกและมะเขือ ลักษณะหลายอย่างจึงคล้ายกับมะเขือ เพียงแต่ต้นมีขนาดใหญ่กว่ามะเขือทั่วไปอยู่มาก (ยกเว้นมะเขือพวง) แตกกิ่งก้านออกไปรอบ ๆ ต้น ลำต้นเปราะ แต่เปลือกต้นกลับเหนียว เป็นไม้พุ่มเตี้ย ดอกมีขนาดใหญ่ มีทั้งดอกซ้อนและไม่ซ้อน มีทั้งหมดกว่า 20 ชนิด ซึ่งรวมถึงไม้สกุลใกล้เคียงเช่น ดอกแตรนางฟ้า (Brugmansia หรือ Angel Trumpet)

           ดอกลำโพง มีทั้งชนิดดอกซ้อนและไม่ซ้อน ดอกเป็นกรวยปากบานลักษณะคล้ายลำโพงโบราณ ดอกลำโพงจะบานช่วงหัวค่ำ และจะหุบช่วงบ่ายของวันถัดไป

              ดอกลำโพงมีลักษณะคล้าย “ดอกแตรนางฟ้า” แต่มีเพียง 2 สีเท่านั้น คือ สีม่วง และสีขาว (หรือสีครีม) โดยดอกสีม่วงมีชื่อเรียกเฉพาะว่า "ลำโพงกาสลัก" ส่วนดอกสีขาว เรียกว่า ลำโพง หรือลำโพงขาว

              
           ลำโพงกับแตรนางฟ้า
              ลำโพง เป็นไม้พุ่มเตี้ย ส่วนมากมีความสูงไม่เกินหนึ่งเมตร ดอกมีขนาดใหญ่ มีทั้งชนิดดอกซ้อนและไม่ซ้อน ลักษณะดอกจะชูขึ้นฟ้า หรืออาจขนานไปกับพื้นดิน

               แตรนางฟ้า เป็นไม้พุ่มใหญ่ อาจสูงได้ถึง 5 – 6 เมตร ดอกมีขนาดใหญ่ มีทั้งชนิดดอกซ้อนและไม่ซ้อนเช่นเดียวกับลำโพง แต่จะมีลักษณะห้อยระย้าคว่ำลงหาพื้นดิน

           ลำโพงขาว

              เป็นไม้พุ่ม ดอกสีขาว ลำต้นและกิ่งสีเขียว สูงประมาณ 1 – 2 เมตร ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่สีเขียวเข้ม กว้าง 8 - 15 เซนติเมตร ยาว 10 - 20 เซนติเมตร ขอบใบหยักเป็นซี่ฟันหยาบ ๆ ฐานหรือโคนใบมักไม่เสมอกัน
           ผลลำโพง ปกคลุมด้วยหนามแหลมและแข็ง พอแก่จัดจะแตกออก ภายในมีเมล็ดสีน้ำตาลอ่อน เมล็ดกลมแบนเหมือนเมล็ดมะเขือจำนวนมาก

            ลำโพงกาสลัก

              ดอกสีม่วง ลำต้น กิ่ง และก้านใบ สีม่วงเข้มดำมัน ผลรูปทรงค่อนข้างกลม ผิวเป็นขนคล้ายหนามเป็นตุ่ม เนื้ออ่อนเป็นตุ่ม ๆ รอบขั้วเป็นแผ่นกลมหนาริมคม ผลสีเขียวอมม่วง กลีบดอกของลำโพงกาสลัก มักเป็นสีม่วงเช่นเดียวกับสีลำต้น กิ่งและก้านใบ

            ผลลำโพง เมื่อดอกร่วงโรยไปก็จะติดผล ผลกลมเหมือนมะเขือเปราะ มีหนามรอบผล โตประมาณ 1 - 1.5 นิ้ว มีเมล็ดสีดำจำนวนมาก ดอกออกทั้งปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและปักชำ

               สรรพคุณของลำโพง        

               ลำโพงเป็นดอกไม้สวยซ่อนพิษ ทุกส่วนของลำต้น ใบ ดอก ผล มีคุณสมบัติเป็นพิษทั้งสิ้น เพราะมีสาร “อัลคาลอยด์” (alkaloid) หลายชนิดที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท โดยที่สารพิษในต้นลำโพงไม่สามารถทำลายด้วยความร้อน เมื่อบริโภคเข้าไปจะทำให้เกิดอาการประสาทหลอนหรือเพ้อคลั่ง
                 การใช้เป็นยาสมุนไพร
                 1. เมล็ด หุงทำน้ำมันใส่แผล แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน
                 2. ใบสด ตำพอกฝี แก้ปวดบวมอักเสบ ใบและยอด มีอัลคาลอยด์ hyoscyamine และ hyoscine ใช้แก้อาการปวดท้องเกร็ง และขยายหลอดลม แก้หอบหืด ดอกใช้สูบเพื่อแก้อาการหอบหืดได้                  อาการที่เกิดจากพิษของลำโพง ปกติจะมีอาการภายในเวลา 30 - 60 นาที หลังจากกินเมล็ดลำโพงหรือส่วนต่าง ๆ ของลำโพง และอาการจะดำเนินต่อไปอีก 2 - 3 วันเนื่องจากสารอัลคาลอยด์ในลำโพงจะออกฤทธิ์อย่างช้า ๆ ในระบบทางเดินอาหาร
                  อาการเบื้องต้นที่พบบ่อยคือปากคอแห้ง กระหายน้ำ กลืนอาหารและน้ำด้วยความยากลำบาก ต่อมาสายตาพร่ามัว ระบบประสาทกลางถูกกระตุ้น มีอาการเคลิบเคลิ้มเป็นสุข ประสาทหลอน เพ้อคลั่ง หัวใจเต้นเร็ว ความร้อนในร่างกายสูงผิดปกติ ความคิดสับสน ความจำเสื่อม พูดลำบาก รูม่านตาขยาย ผิวหนังร้อนแดงและแห้ง ชีพจรเต้นอ่อน แต่เร็ว ใจสั่น ความดันโลหิตสูง ปัสสาวะคั่ง กล้ามเนื้อทำงานไม่ประสานกัน อาจมีอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
                 ในการทำยา นิยมใช้ลำโพงกาสลัก ดอกสีม่วงดำ ยิ่งซ้อนมากชั้นยิ่งมีฤทธิ์แรง ส่วนลำโพงขาว จะมีลำต้นและใบสีเขียวอมเหลือง ดอกสีขาว มีชั้นเดียว ผลสีเขียว ผิวมีหนามยาว

ขอขอบคุณ แหล่งข้อมูลต่างๆที่ทำให้สามารถรวบรวมเป็นความรู้ เรื่องของต้นลำโพงและแตรนางฟ้า