การใช้สมุนไพรเพื่อไล่แมลงที่เป็นศัตรูพืช และการบำรุงดิน ได้รับการพิสูจน์และยอมรับกันทั่วไปแล้วว่า มีประสิทธิภาพในการป้องกัน กำจัดแมลงโรคพืช โดยเฉพาะสำหรับการปลูกพืชผัก และผลไม้ ไม่แพ้การใช้สารเคมี แต่มีข้อดีกว่าหลายอย่าง คือ มีราคาถูก ลดต้นทุนการผลิต ปลอดภัย ต่อเกษตรกรผู้ใช้ ไม่มีสารพิษตกค้างในผลผลิต จึงปลอดภัยต่อผู้บริโภค รวมทั้งไม่เป็นอันตรายต่อแมลงที่เป็นประโยชน์และสิ่งมีชีวิตอื่นๆในแปลงพืชผัก ไม่ตกค้างในดินและสภาพแวดล้อม
อย่างไรก็ดี การใช้สมุนไพรไล่แมลงศัตรูพืช ไม่ได้เป็นวิธีการสำเร็จรูปเหมือนกับการใช้สารเคมี การใช้สมุนไพรป้องกันกำจัดศัตรูพืช ควรทำควบคู่ไปกับวิธีธรรมชาติหรือ วิธีทางเกษตรอินทรีย์ เพื่อสร้างสมดุลทางธรรมชาติ ให้เกิดขึ้นในแปลงพืชผักผลไม้ วิธีทางเกษตรอินทรีย์เหล่านั้น ได้แก่
1. การเตรียมดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยการใช้ปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยชีวภาพ
2. การเลือกใช้พันธุ์ที่ทนทานต่อโรคและแมลง
3. ปลูกพืชให้ตรงกับฤดูกาลที่เหมาะสม
4. การปลูกพืชหลายชนิดในแปลงเดียวกัน แบบผสมผสานและปลูกพืชหมุนเวียน
ภาพที่ 1 : สะเดา
ที่มา : OKnation
การทำน้ำหมักสมุนไพร
เป็นการเลือกเอาสมุนไพรต่างๆ มาทำเป็นน้ำหมักจุลินทรีชีวภาพ เพื่อประโยชน์ทางการเกษตร ตัวยาสมุนไพรที่ใช้ในการเกษตรสามารถแบ่งออกตามรสของสมุนไพร 7 รส คือ รสจืด รสขม รสฝาด รสเบื่อเมา รสเปรี้ยว รสหอมระเหย และรสเผ็ดร้อน
1.น้ำหมักสมุนไพร รสจืด
วัตถุดิบ ได้แก่ ใบกล้วย ผักบุ้ง รางจืด รวงข้าว ผักตบชวา และพืชสมุนไพรที่มีรสจืดทุกชนิด
สรรพคุณ เป็นปุ๋ยบำรุงดิน ให้ดินมีความร่วนซุย โปร่ง ทำให้ดินไม่แข็ง ใช้ในการบำรุงดิน และบำบัดน้ำเสียและขยะที่ส่งกลิ่นเหม็น รวมทั้งใช้ในการล้างสารพิษ
2.น้ำหมักสมุนไพร รสขม
วัตถุดิบ ได้แก่ ฟ้าทะลายโจร ใบสะเดา บอระเพ็ด ใบขี้เหล็ก หญ้าใต้ใบ เสลดพังพอน และพืชสมุนไพรที่มีรสขมทุกชนิด
สรรพคุณ สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ป้องกันแมลง เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับพืช
3.น้ำหมักสมุนไพร รสฝาด
วัตถุดิบ ได้แก่ ปลีกล้วย เปลือกมังคุด เปลือกฝรั่ง มะยมหวาน เปลือกแค ใบฝรั่ง ใบทับทิม เปลือกลูกเนียง และพืชสมุนไพรที่มีรสฝาดทุกชนิด
สรรพคุณ ฆ่าเชื้อราในโรคพืช แก้เชื้อราในโรคพืชทุกชนิด
4.น้ำหมักสมุนไพร รสเบื่อเมา
วัตถุดิบ ได้แก่ หัวกลอย ใบเมล็ดสบู่ดำ ใบน้อยหน่า หางไหล ขอบชะนางแดง-ขาว สลัดได แสยก หนอนตายยาก พญาไร้ใบ เมล็ดมะกล่ำ และพืชสมุนไพรที่มีรสเบื่อเมาทุกชนิด
สรรพคุณ กำจัดหนอน เพลี้ย และ แมลง ในพืชผักทุกชนิด
5.น้ำหมักสมุนไพร รสเปรี้ยว
วัตถุดิบ ได้แก่ มะกรูด มะนาว มะขาม กระเจี๊ยบ เปลือกส้ม และพืชสมุนไพรที่มีรสเปรี้ยวทุกชนิด
สรรพคุณ ไล่แมลงโดยเฉพาะ
6.น้ำหมักสมุนไพร รสหอมระเหย
วัตถุดิบ ได้แก่ ตะไคร้หอม ใบกะเพรา ใบเตย สาบเสือ โหระพา กระเพรา ผักชี กะทกรก และพืชสมุนไพรที่มีรสหอมระเหยทุกชนิด
สรรพคุณ เป็นน้ำหมักที่เปลี่ยนกลิ่นของต้นพืช เพื่อป้องกันไม่ให้แมลงไปกัดกินทำลาย
7.น้ำหมักสมุนไพร รสเผ็ดร้อน
วัตถุดิบ ได้แก่ พริก ขิง ข่า ตะไคร้ และพืชสมุนไพรที่มีรสเผ็ดร้อนทุกชนิด
สรรพคุณ ไล่แมลง และ ทำให้แมลงแสบร้อน
ตัวอย่างการทำสมุนไพรไล่แมลงสูตรรวมเอนกประสงค์
ส่วนประกอบ ได้แก่ สะเดา ตะไคร้หอม(หรือตะไคร้บ้านก็ได้) ใบสะเดาหรือเมล็ดสะเดา
ส่วนผสม
ใบสะเดา(หรือเมล็ดสะเดา) 1 ก.ก.
หัวข่า 1 ก.ก.
ตะไคร้หอม 1 ก.ก.
วิธีทำ
สับส่วนผสมแต่ละอย่างให้เป็นชิ้น ขนาด 3.5 เซนติเมตร หรือตำรวมกันให้ละเอียด เติมน้ำ 20 ลิตร หมัก 3 คืน กรองเอาแต่น้ำเก็บไว้ใช้
วิธีใช้
นำน้ำสมุนไพรที่หมักได้ 1 ลิตร ผสมน้ำ 10 ลิตร พ่นพืชผักผลไม้
ประโยชน์
ใช้ป้องกันผีเสื้อกะหล่ำ หนอนคืบ เพลี้ยอ่อน แมลงในยุ้งฉาง
ขอบคุณข้อมูลจาก http://wiangsa.nan.doae.go.th/genaral/data6.htm