พุทธรักษา (Canna / Canna Lily)

พุทธรักษา
ชื่อสามัญ : Canna, Canna Lily, Canna Incica, Australian arrowroot, edible canna, India Short Plant, Indian shoot
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Canna indica L.
วงศ์ : Cannaceae
ชื่ออื่น : พุทธศร ดอกบัวละวง สาคูมอญ สาคูหัวข่า อะตาหลุด
ต้นพุทธรักษา เป็นพรรณไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย แอฟริกา และอเมริกา และภายหลังได้กระจายพันธุ์ออกไปยังเอเชียเขตร้อน โดยจัดเป็นไม้ล้มลุกเนื้ออ่อน มีอายุหลายปี ขึ้นรวมกันเป็นกอและเป็นต้นเดี่ยวไม่แตกกิ่งก้านสาขา จะมีข้อแต่ค่อนข้างห่างกัน มีความสูงของลำต้นประมาณ 1.5-2.5 เมตร ลำต้นมีความเหนียวและอุ้มน้ำ มีเหง้าหัวสีขาวแตกแขนงอยู่ใต้ดิน (รากยาวเฉลี่ย 11.8 ซ.ม. และมีความยาวรอบรากเฉลี่ย 0.2 ซ.ม. โดยความยาวของรากจะมีความสัมพันธ์กับขนาดของรากด้วย) ส่วนของลำต้นเทียมบนดินจะเกิดจากใบเรียงซ้อนเป็นลำตรงกลม ทั้งต้นไม่มีขนปกคลุม แต่บางครั้งอาจพบผงเทียนไขปกคลุม ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหน่อและวิธีการเพาะเมล็ด (แต่วิธีที่นิยมใช้และได้ผลดีคือวิธีการแยกหน่อ) ชอบดินเหนียวชุ่มชื้นและมีอินทรียวัตถุสูง หรือที่ระดับน้ำ 10-20 ซ.ม. ชอบแสงแดดแบบเต็มวันถึงครึ่งวัน พุทธรักษาเป็นพันธุ์ไม้ที่มีการกระจายพันธุ์อยู่ในป่าเมืองไทยหลายชนิด โดยส่วนใหญ่มักจะพบขึ้นตามป่าดงดิบ ป่าดงดิบแล้งในที่ลุ่ม หรือตามลำห้วย

ใบ : เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนาน รูปรีแกมขอบขนานกว้าง หรือเป็นรูปรียาว ขนาดกว้างประมาณ 15-25 ซ.ม. และยาวประมาณ 35-60 ซ.ม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบเป็นสีเขียว สีแดง สีเขียวขลิบแดง หรือสีม่วงเข้ม ภายในเป็นสีม่วงอมแดง แผ่นใบเป็นสีเขียวเข้ม เส้นใบคล้ายขนนก กลางใบเป็นเส้นนูนเห็นได้ชัด มีก้านใบยาวเป็นกาบใบหุ้มลำต้นซ้อนสลับกัน

ดอก : มีหลายสี เช่น สีแดง สีแดงอมเหลือง สีส้ม สีเหลือง สีชมพู สีขาว ฯลฯ ออกดอกได้ตลอดปี โดยจะออกดอกเป็นช่อบริเวณปลายยอดของลำต้น ก้านช่อดอกยาว ช่อหนึ่งยาวประมาณ 20-25 ซ.ม. ช่อดอกมีดอกย่อยหลายดอก ประมาณ 8-10 ดอก ช่อดอกมีรูปคล้ายทรงกระบอก เมื่อดอกบานจะแตกออกเป็นกลีบ 3 กลีบ ปลายกลีบแหลม ดอกบานเต็มที่จะมีขนาดกว้างประมาณ 8-9 ซ.ม. มีกลีบเลี้ยง 3 กลีบ เป็นสีเขียวอ่อนและมีขนาดเล็ก ยาวประมาณ 1.2 ซ.ม. หุ้มอยู่บริเวณโคนดอก รูปไข่กลมรี ดอกมีผงเทียนไขปกคลุม มีเกสรเพศผู้เป็นหมันมีลักษณะคล้ายกลีบดอกเป็นสีส้มแดง
ขอบคุณข้อมูลจาก medthai.com             

การเพาะเมล็ดพุทธรักษา(สายพันธุ์ทั่วไปที่มีเม็ดใหญ่ เปลือกหนา)
1. ใช้คัทเตอร์กรีดเปลือกนอกเพื่อให้น้ำเข้าด้านในได้ (หรืออาจนำเมล็ดไปถูกระดาษทรายให้บางจนเห็นเนื้อด้านในเล็กน้อย)
2. นำไปแช่น้ำสะอาดประมาณ 24 ชั่วโมง จึงนำไปเพาะ ปกติจะงอกได้ภายใน 5 - 10 วันแล้วแต่ความสมบูรณ์และความใหม่ของเมล็ดพันธุ์

วิธีปลูกหน่อพุทธรักษาแคระ
1. เตรียมดินปลูก เป็นส่วนผสมของ ดินใบก้ามปู กาบมะพร้าว และปุ๋ยคอก อย่างละ 1 ส่วนผสมเข้าด้วยกัน
2. ใช้กระถางขนาด 9 - 12 นิ้ว หรือใหญ่กว่านั้น
3. นำหน่อลงปลูก และกดดินรอบๆหน่อให้แน่นพอสมควร รดน้ำให้ดินชุ่ม ควรระบายน้ำได้ดี ไม่ท่วมขัง
4. นำไปตั้งวางในที่ร่มรำไร ประมาณ 2-3 วัน เพื่อให้หน่อใหม่ฟื้นตัว หลังจากเห็นว่าฟื้นตัวดีแล้ว จึงย้ายกระถางไปวางกลางแจ้งที่มีแสงแดดเต็มที่ได้
5. พุทธรักษาชอบความชื้นสูง ควรรดน้ำเช้า-เย็น เพื่อให้ดินมีความชื้นอยู่เสมอ รอประมาณ 15-20 วันรากจะเริ่มแข็งแรงและแทงหน่อใหม่ออกมา และปกติไม่เกิน 60 วัน หน่อที่แยกขยายและหน่อใหม่จะเริ่มให้ดอก